قنات زارچ

 شماره ثبت ملی : 14830

مبدأ این قنات در حوالی روستای فهرج است که پس از طی روستاهایی مانند خویدک، دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد گردیده از محلات مختلف شهر از جمله میدان امیر چقماق عبور کرده و پس از گذر از مسجد جامع، از شهر یزد خارج و بطرف زارچ حرکت می کند.

تعدادی از میله های آن در مسجد جامع یزد قرار دارد. که نشان می‌دهد این قنات احتمالا قبل از اسلام وجود داشته و پس از آن، مسجد جامع یزد را در حریم قنات بنا نموده اند تا از طریق پایاب از آب قنات جهت وضو گرفتن استفاده شود. مظهر قنات در شهر زارچ قرار دارد. این قنات سه شاخه کوره جدا از هم به نام‌های: شیرین ـ شور ـ ابراهیم خویدکی دارد.

از قنات زارچ با بیش از 90 کیلومتر طول و 2100 میله چاه به عنوان طولانی‌ترین قنات جهان نام برده می‌شود. در این حال به اعتقاد برخی از کارشناسان این قنات، یکی از قنوات اولیه و در زمره قدیمی‌ترین قنات‌های ایران نیز هست.

سطح زیر کشت باغی قنات: حدود 25 هکتار شامل  باغات انار، انگور، انجير، سيب، پسته و هلو و سطح زیر کشت زراعی حدود 400 هکتار می‌باشد.

مدیریت، حفظ، نگهداری، تقسیم و توزیع آب به عهده شورای قنات زارچ می باشد که پنج نفر عضو داشته و از سوی کلیه مالکین و شاربین قنات انتخاب می شوند.